Dat klinkt als poëzie!

Zo werkt taal volgens Roman Jakobson

Volgens Jakobson kan een taalkundige bijdrage zich richten op een van de zes taalfuncties in een specifieke context.

• Een van de zes Functies een rol spelen in elke uiting omdat communicatie onmogelijk is als een of meer van de functies worden genegeerd. Meestal staat echter een van de zes functies centraal.
• "Ik heb geen idee waar je op doelt." Als u hetzelfde zegt, is uw bijdrage in de eerste plaats referentieel. In dit geval concentreer je je op de context of de inhoudspagina van taal. In het genoemde voorbeeld wordt de referentialiteit van de uiting zelfs het onderwerp van de uitspraak zelf.
• "Auw, dat doet pijn!" Een dergelijke uiting richt zich, in tegenstelling tot de eerste zin, op de persoonlijke expressie van de spreker. Jakobson zou uw verklaring in dit geval emotioneel noemen.
instagram viewer
• Aan de andere kant, als je een luisteraar vraagt ​​om je geen pijn te doen, zal je uitspraak zich concentreren op de conatieve taalfunctie. Je formuleert je zin vooral om een ​​boodschap naar de gesprekspartner te sturen.


Communicatiemodel - voorbeelden

Taal is tegelijkertijd de grootste verrijking en grootste last voor mensen. Dus ...

• Een uiting die zich richt op de metalinguale functie van taal zou daarentegen een formulering zijn die taal als zodanig thematiseert. Jakobson spreekt in dit geval wel eens van de zelfreferententialiteit van taal.
• Op zijn beurt verstaat hij onder de phatische functie alle uitingen die het communicatiekanaal ontvangen. Een voorbeeld hiervan zijn formules als: "Kun je me zelfs horen?". De taak hiervan is niet veel meer dan het onderhouden van de communicatie.
• Ten slotte kan een statement volgens Jakobson gericht zijn op de boodschap zelf. In dit geval spreekt de taalkundige wel eens van de poëtische functie van taal.

Maar wat houdt dat precies in?

Poëzie door middel van "taal op zich"

Voor Jakobson is het linguïstisch materiaal, dus de klankvorm, dat poëzie definieert.

• De concentratie van de spreker op de boodschap zelf is voor hem het inherente effect van taal. Wat moet dat ook alweer betekenen? Heel eenvoudig: de betekenis van een uiting komt op de achterbank van de vormentaal. Klankcombinaties en structuren winnen aan waarde. Het gaat over taal als taal op zich - over zijn uiterlijke vorm.
• Jakobson gebruikt deze theorie om de relevantie van stijlmiddelen voor poëzie uit te leggen. Volgens zijn opmerkingen klinkt de intrinsieke waarde van taalkundige vorm poëtisch. Naar zijn mening heeft een geluid bijvoorbeeld poëtische waarde en betekenis, zelfs als het op zichzelf staat. Met deze theorie levert Jakobson een belangrijke bijdrage aan de literatuurwetenschap.
• Een voorbeeld: als het gaat om stijlmiddelen zoals alliteratie, is de schrijver niet geïnteresseerd in de inhoud van woorden. Het gaat om het effect van de geluiden zelf. De taalvorm in de zin van de klankvorm en combinatie heeft een autofunctioneel effect. Ze staat voor zichzelf.
• Volgens Jakobson is praktische taal duidelijk te onderscheiden van poëtische taal. Ze wil vooral de betekenis en inhoud van woorden en woordcombinaties overbrengen. Alledaags spreken gaat niet over taal als taal, maar over de spreker en zijn behoeften.
• Ambiguïteiten zijn bijvoorbeeld terughoudend om te zien in praktische taal, terwijl ze onmisbaar zijn in poëtische taal. De inhoud van de poëtische tekst wil niet duidelijk begrepen worden omdat het, zoals gezegd, niet eens om de inhoud ervan gaat.

"De lezing alleen al maakt de spreker blij. Ik voel me goed, maar ik loop ver achter. "Dus wat, volgens Jakobson, verandert deze Goethe-zin in poëzie? Het is het rijm, de meter, de vorm. Kunst als de schoonheid van woorden op zich.